خداحافظی با سرطان۱: پایان عصر سلولهای سرطانی با فستینگ

آیا فستینگ باعث افزایش طول عمر می‌شود؟

مطالعات انجام‌شده بر حیوانات (موش‌ها، مگس‌ها و کرم‌های آزمایشگاهی) نشان داده‌اند که فستینگ می‌تواند فرآیندهای زیستی مرتبط با پیری را کند کند، التهاب را کاهش دهد و روند بازسازی سلولی را تقویت کند. در انسان، شواهد غیرقطعی ولی امیدوارکننده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه روزه‌داری متناوب می‌تواند فاکتورهای مرتبط با پیری را بهبود ببخشد و در نتیجه عمر سالم را افزایش دهد. هرچند تحقیقات گسترده‌تری مورد نیاز است.

چند وعده غذا در روز مفید است؟

حذف کدام وعده بهتر است: شام یا ناهار؟

تحقیقات و مطالعات متابولیکی نشان می‌دهد که خوردن غذا در ساعات ابتدایی روز مفید تر است و وعده‌های غذایی اولیه (مانند صبحانه و ناهار) بیشترین مزایای متابولیک را دارند، در حالی‌که خوردن شام دیرهنگام می‌تواند با اختلالات متابولیکی نظیر افزایش قند خون، اختلال در عملکرد هورمون انسولین و چاقی مرتبط باشد. بنابراین، حذف شام برای بسیاری از افراد مفیدتر تلقی می‌شود ولی حذف ناهار به‌عنوان وعده میانی، ممکن است باعث کاهش سطح انرژی در طول روز شود.

آیا خوردن یک وعده غذا در روز باعث طول عمر می‌شود؟

رژیم «یک وعده در روز» (OMAD) بسیار محدودکننده است. برخی شواهد نشان می‌دهد که محدودیت کالری، اگر به‌درستی اجرا شود، می‌تواند به طول عمر کمک کند، اما تنها خوردن یک وعده غذا ممکن است منجر به کمبود مواد مغذی، تحلیل عضلانی، کاهش تمرکز و مشکلات گوارشی شود. این نوع رژیم ممکن است برای برخی افراد کارساز باشد اما برای همه توصیه نمی‌شود.

ریشه‌شناسی واژگان «شام» و «ناهار» در زبان و پزشکی سنتی

ریشه‌شناسی واژگان «شام» و «ناهار» نشان می‌دهد که مفاهیم تغذیه‌ای در تمدن‌های باستان نیز بر مبنای ریتم شبانه‌روزی بدن بنا نهاده شده‌اند. امروزه، فستینگ علمی و روزه‌داری سنتی مسلمانان، در صورت اجرای صحیح، در راستای همین الگوها حرکت می‌کنند: تغذیه در روز، استراحت در شب، و خودداری از پرخوری. این اشتراکات میان سنت و علم مدرن، نشان‌دهنده خرد نهفته در ساختار تغذیه گذشتگان است.

۱. واژه «شام»:

ریشه زبانی:

در زبان فارسی، «شام» به معنای “هنگام غروب” یا “غذا پس از غروب” آمده است. این واژه از زبان عربی وارد فارسی شده و معادل آن در عربی نیز به معنای شب یا آغاز شب است.

در پزشکی سنتی و طب قدیم:

در متون پزشکی یونان باستان (بقراط و جالینوس) و نیز در طب اسلامی (ابن‌سینا، رازی)، شام به وعده‌ای گفته می‌شد که باید سبک، زود هنگام و زودتر از خواب خورده شود. خوردن غذای سنگین در شب، عامل اصلی اختلالات گوارشی، بی‌خوابی و سودا دانسته شده است.

نکته: پزشکان باستان توصیه می‌کردند که بین صرف شام و زمان خواب، حداقل سه ساعت فاصله باشد تا سیستم گوارشی فرصت هضم مناسب داشته باشد.

۲. واژه «ناهار»:

ریشه زبانی:

«ناهار» در زبان فارسی میانه به معنای “بی‌خوراکی” یا “ناخوراک” است (نا=منفی‌کننده، هار=خوراک). در اصل به معنای «روزه» بوده است! در فرهنگ دهخدا نیز آمده که «ناهار» به حالتی از گرسنگی پیش از ظهر اطلاق می‌شده است. بعدها معنای آن تغییر کرده و به وعده غذایی میانی روز (ظهر) اطلاق شده است.

در طب سنتی:

پزشکان باستان ناهار را وعده اصلی و مقوی روز می‌دانستند، چرا که بدن در میانه روز گرم‌تر و فعال‌تر است و توان هضم غذا بیشتر است. بنابراین، تأکید بر مصرف مواد مغذی در این زمان رایج بود.

۳. تحلیل پزشکی و فلسفی:

پزشکان باستانی معتقد بودند که غذا داروست و زمان مصرف آن نیز بخشی از تأثیر دارویی آن است. شام سنگین، “طبیعت” بدن را به هم می‌ریزد و باعث رکود هضم می‌شود.

در علم تغذیه مدرن نیز، نتایج مشابهی مشاهده می‌شود: وعده‌های غذایی اولیه مؤثرترند، و حذف شام (یا جایگزینی آن با وعده‌ای بسیار سبک) با بهبود عملکرد انسولین، کاهش وزن و خواب بهتر همراه است.

فستینگ درواقع بازگشت علمی به همین اصول فراموش‌شده‌ی پزشکی باستان است، اما با تبیین دقیق‌تر و زیستی‌تر.