گرگ پاپوویچ فراتر از یک مربی

اسطوره اسپرز از کنار خط کناره‌گیری می‌کند، اما هرگز از آموزش دست نخواهد کشید، راز موفقیت پاپ همیشه پیش روی ما بوده است

گرگ پوپوویچ زمانی گفت: “من می‌توانم آدم‌ها را خیلی سریع بخوانم. چه کسی مغرور است؟ چه کسی از خودخواهی گذشته است؟ چه کسی نوع‌دوست است و چه کسی نیست؟”

این بدان معنا نیست که گرگ پاپوویچ، سرمربی قدیمی سن آنتونیو اسپرز، شیوه خاصی از بودن را تحمیل می‌کرد به هر حال، او توانسته بود بهترین عملکرد را از بازیکنانی با شخصیت‌های متفاوت به دست آورد: از دیوید رابینسن که نمونه‌ای از نیک‌سرشتی قانونمند بود تا مانو جینوبلی که نیک‌سرشتی آشوبناک داشت؛ از بروس بوئن که شرور قانونمند بود تا کوای لنرد که کاملا بی‌طرف و خنثی بود. پاپوویچ به‌خوبی هر مربی دیگری، پویایی موزاییکی تیم را درک می‌کرد. قطعات، کل را تشکیل می‌دهند. و با زمان، تعهد، انضباط و هر روش دیوانه‌وار دیگری که پاپوویچ در نزدیک به سه دهه درخشش در NBA خصوصی نگه داشته، این کل به یک ساختار یکپارچه و عظیم تبدیل می‌شود.

هنگامی که استفن کسل، برنده جایزه بهترین بازیکن روکی فصل ۲۰۲۴/۲۵، اوایل این هفته برای عکسی در کنار برندگان پیشین این جایزه از سن آنتونیو اسپرز، یعنی دیوید رابینسن، تیم دانکن و ویکتور ومبنیاما، ژست گرفت، تصویری دل‌انگیز از کالچر واقعی سازمان اسپرز را به نمایش گذاشت که در گذر زمان بافته شده است.
این بافتی متراکم است. برای اکثر تیم‌ها، مقایسه بین نسل‌ها ممکن است مانند روایتی ناشیانه به نظر برسد.
اما برای اسپرز، شیوه‌ای که تاریخ به شکلی نوین بر خود تا می‌شود شیوه‌ای که ومبنیاما به سادگی دنباله‌رو معنوی دانکن است تقریبا بخشی از یک طرح بزرگ‌تر به نظر می‌رسد. این گواهی است بر روش‌هایی که پاپوویچ از طریق آن‌ها جریان را القا کرده، چه در طرح‌های تهاجمی طی دهه‌ها و چه در نحوه‌ای که ما بازیکنان را در چارچوب سن آنتونیو تصور می‌کنیم. حلقه‌هایی در یک زنجیره، متمایز اما جدایی‌ناپذیر. اشاره به عظمت هر بازیکنی، اشاره به هر بازیکن کنار او و پیش از اوست.
اسپرز هرگز در تاثیرگذاری خود بر لیگ به معنای واقعی کلمه سلسله‌ساز نبوده‌اند و در مراحل پایانی دوران مربیگری پاپوویچ، حتی به‌طور قانع‌کننده‌ای رقابتی هم نبودند. اما آن‌ها به شکلی مداوم، پرچم‌دار تداوم و تفکر پیشرو بوده‌اند، به هر شکلی که باشد، تا زمانی که پاپوویچ کنار آن خط کناری نشسته است.

اکنون، این ساختار عظیم وارد دوران جدیدی می‌شود. پاپوویچ از جایگاه سرمربیگری که به مدت ۲۹ سال در اختیار داشت، به دفتر مدیریت بازگشته و به عنوان رئیس عملیات بسکتبال سن آنتونیو فعالیت خواهد کرد. پاپوویچ در بیانیه‌ای در روز جمعه اظهار داشت:

اگرچه عشق و اشتیاقم به این بازی همچنان پابرجاست، تصمیم گرفته‌ام که زمان کناره‌گیری از سرمربیگری فرا رسیده است. برای همیشه از بازیکنان، مربیان، کارکنان و هواداران فوق‌العاده‌ای که به من اجازه دادند به عنوان سرمربی اسپرز به آن‌ها خدمت کنم، سپاسگزارم و از فرصتی که برای ادامه حمایت از سازمان، جامعه و شهری که برایم بسیار معنادار هستند، هیجان‌زده‌ام.

این انتقال از نظر منطقی برای کاهش فشارهای جسمی این شغل معقول است و به پاپوویچ ۷۶ ساله اجازه می‌دهد تا مسئولیت‌های روزمره پرتنش کمتری داشته باشد، بدون اینکه صدای تاثیرگذار او از دست برود. میچ جانسن، که در فصل جاری و در غیاب پاپوویچ به دلیل سکته مغزی در نوامبر گذشته به عنوان سرمربی موقت خدمت کرد، به عنوان هجدهمین سرمربی رسمی این تیم معرفی شده است.
جانسن در شش فصل گذشته عضوی از کادر مربیگری پاپوویچ بود. جانشین پاپوویچ همیشه قرار بود از داخل سازمان انتخاب شود؛ فقط نمی‌شد زمان دقیق آن را پیش‌بینی کرد. پاپوویچ با رکورد بیشترین پیروزی در تاریخ NBA، با ۱,۴۲۲ برد در فصل عادی، از کنار خط کناره‌گیری می‌کند. در میان مربیانی با حداقل ۲۰ سال تجربه، درصد برد و باخت او تنها توسط فیل جکسن، رد اورباخ و پت رایلی پیشی گرفته شده است.
او پنج عنوان قهرمانی NBA کسب کرده است. او ۱۹ فصل با +۵۰ برد داشته است، بیش از هر مربی دیگری. او در کنار جان وودن به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مربیان بسکتبال تاریخ قرار دارد. او یک افسانه زنده است و اصلا به تحسین‌ها اهمیتی نمی‌دهد اعلام پایان دوران مربیگری نمادین خود در یک خبررسانی بعدازظهر جمعه، اوج سبک پاپوویچ است.

پاپوویچ گفته است:

کار خودت را انجام بده، آن را خوب انجام بده و با اشتیاق انجامش بده. اما نگران تحسین‌ها یا انتقادها نباش، چون هر دو به سراغت خواهند آمد. چه مدیر یک مک‌دونالد محلی باشی، چه مربی در پومونا یا فیل جکسن با شیکاگو بولز، هم تحسین می‌شوی و هم مورد انتقاد قرار می‌گیری و هر دو تصوراتی نادرست هستند. باید به این اهمیت بدهی که کار خود را چگونه انجام می‌دهی و چگونه با خانواده و دوستانت رفتار می‌کنی. هیچ چیز دیگری مهم نیست.

لیگ NBA کاملا یک لیگ بازیکن‌محور است، اما در بخش بزرگی از این قرن، عبور از اسپرز در واقع به معنای عبور از پاپوویچ بود. در اپیزود اخیر برنامه «مایند د گیم»، لبران جیمز و استیو نش، در حالی که روی صندلی‌های راحتی لم داده بودند، عمیقا به گفت‌وگو پرداختند و با خنده و همدلی از آسیب‌های روانی‌ای که در دهه ۲۰۰۰ هنگام رقابت با پاپوویچ متحمل شده بودند، یاد کردند. لبران گفت: «وقتی مقابل اسپرز بازی می‌کنی، نه تنها باید بازیکنان تالار مشاهیر را شکست بدهی، بلکه باید مربی تالار مشاهیر را هم شکست بدهی.» پیش از آنکه نش با حالتی کلافه حرفش را قطع کند: “می‌تونم یه لحظه حرفو قطع کنم؟ مثلا پاپ جاسوس بود؟” در حالی که نش با لحنی شوخ و کنایه‌آمیز به تئوری توطئه خود ادامه می‌داد، دوربین‌ها روی دست لبران زوم کردند که بطری نوشیدنی را در لیوانش خالی می‌کرد.

پیش از آنکه لبران جیمز بتواند قهرمانی NBA را به دست آورد، در فینال ۲۰۰۷ مقابل اسپرز به طور کامل شکست خورد. پیش از آنکه لیکرز با شکیل اونیل و کوبی برایانت به آخرین تیمی تبدیل شود که «سه‌گانه» قهرمانی را کسب کرد، در دور دوم playoffs سال ۱۹۹ توسط اسپرز حذف شد، در جریانی که سن آنتونیو اولین قهرمانی خود را به دست آورد. مایک دی‌آنتونی، یکی از تاثیرگذارترین ذهن‌های افنسیو در بسکتبال مدرن، هرگز نتوانست در یک سری پلی‌اف پاپوویچ را شکست دهد و در پنج رویارویی مختلف از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۷ با سه تیم متفاوت (سانز، لیکرز، راکتس) شکست خورد. اولین لحظه واقعی درخشش استفن کری به عنوان یک ستاره در بازی اول دور دوم رویارویی وریرز مقابل اسپرز در سال ۲۰۱۳ رخ داد، زمانی که استف ۴۴ امتیاز در ۵۷ دقیقه به دست آورد… اما در تلاشی که به شکست انجامید.

شکست خوردن از پاپوویچ ننگ نیست؛ بلکه یک مرحله گذار است. برجسته‌ترین چهره‌های بسکتبال در ربع قرن گذشته با اسپرز روبه‌رو شده‌اند و پیش از رسیدن به قله‌هایی که برایشان مقدر شده بود، شکست خورده‌اند. تلاش برای رمزگشایی از کد پاپوویچ در یک سری هفت‌تایی انگار چیزی در شیمی مغز یک ستاره تغییر می‌دهد. پاپ یکی از برترین معلمان بسکتبال است، چه در تیم او باشی و چه نباشی.

سال‌ها بود که پاپوویچ مصاحبه‌های حین بازی و پس از بازی را به نوعی نمایش هنری شبیه به دیوید بلین تبدیل کرده بود، و آشکارا رنجش خود را از این مزاحمت به نمایش می‌گذاشت. او تحمل پرسش‌های ساده‌لوحانه و بی‌محتوا را نداشت. او حساس بود، اما نه به شیوه‌ای شکننده ذهنش انگار طوری تنظیم شده بود که به چیزهایی که برایش اهمیت داشتند، وزن مناسبی بدهد. هر چیزی که این تعاملات را بیش از حد یا کمتر از آنچه بودند جلوه می‌داد، برایش غیرقابل‌تحمل بود. اگر زمانی توانستیم نگاهی بی‌پرده به فلسفه پاپ داشته باشیم، در سخنرانی ۳۴ دقیقه‌ای او در یک کلینیک مربیگری FIBA حدود یک دهه پیش بود. افشای “اسرار یک جادوگر” از سوی بزرگ‌ترین مربی تاریخ که به شکلی عجیب کمتر از ۷۰۰,۰۰۰ بازدید داشته است.

پاپوویچ به حاضران گفت:

هیچ جادویی وجود ندارد. من هیچ بازی مخفی‌ای ندارم و اگر داشتم، آن وقت ۴۰۰ نفر همان بازی را داشتند. مسئله درباره سازمان‌دهی، انضباط، ساختن بلوک‌های پایه و روابط با بازیکنان است. چطور می‌توان از کسی که خودخواه است یا آن‌طور که شما می‌خواهید رقابت نمی‌کند، چیزی به دست آورد و غیره. به نظرم همه این‌ها تأثیر بیشتری بر برد و باخت دارند تا توانایی طراحی یک نوع بازی خاص.

پاپوویچ همیشه تصویر بزرگ‌تر را می‌دید. این وضوح در دیدگاه و اصول، او را در بیش از چهار دهه حضور در سازمان اسپرز به خوبی یاری کرد. حالا که این مرد ۷۶ ساله به نقشی آشنا به عنوان تصمیم‌گیرنده ارشد دفتر مدیریت بازمی‌گردد، لذت حل کردن جذاب‌ترین موقعیت در بسکتبال امروز را خواهد داشت: چگونه به بهترین شکل تیمی حول بااستعدادترین بازیکن جوان تاریخ این ورزش ساخت. از یک جهت، این یک تغییر است، اما از جهت دیگر، در سازمان اسپرز چیز زیادی عوض نشده است. پاپ همیشه چیزی فراتر از یک مربی بوده است. او نور راهنمای سن آنتونیو است.